We zijn in Sevilla tijdens de Semana Santa, de heilige week voor Pasen. Een intense week, waarin we ons onderdompelen in de vibe van de vele processies. Samen met misschien wel honderdduizenden anderen, die allen hierheen zijn gekomen om de processies te aanschouwen en te beleven. Een spektakel is het zeker, je weg vinden door de mensenmassa’s en niet afgesloten steegjes een hele uitdaging. Het geroffel op de drums, de muziek, de toewijding én het geduld van de vele mensen, zal ons altijd bijblijven.
Inhoudsopgave
La Semana Santa, de week voor Pasen
Pasen
Iedereen kent het wel, Pasen. Al was het alleen maar om de paar vrije dagen die het met zich meebrengt
Maar wat is Pasen nu precies. Even kort gezegd, Pasen is de belangrijkste religieuze dag voor Christenen. Op deze dag wordt stilgestaan bij de herrijzenis van Jezus Christus uit de dood.
Paaszondag is de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente.
De heilige week
De heilige week, is de week voorafgaand aan Pasen. Deze week bestaat al eeuwen en kent een aantal bijzondere dagen:
Witte Donderdag: herdenking van het laatste avondmaal
Jezus Christus at op deze dag zijn laatste avondmaal, omringd door zijn volgelingen. Eén van hen, Judas, verraadde hem met een kus. De Romeinse Pilatus, liet hem kruisigen. De christelijke traditie is om kruizen op deze dag met witte lakens te bedekken. Vandaar de naam Witte donderdag.
Goede Vrijdag: herdenking van de kruisiging
Stille Zaterdag: herdenking begraven Jezus Christus
Paaszondag: herdenking herrijzenis Jezus Christus uit de dood
Paasmaandag: een kadootje
La Semana Santa Sevilla
In Zuid-Spanje wordt de heilige week op een zeer intense manier beleefd. Hier vind je nog tal van broederschappen, hermandades. Gemeenschappen die vanuit een kerk of kapel zijn ontstaan en dienen om elkaar te steunen en samen het geloof te belijden. Tijdens de Goede Week wordt stilgestaan bij de lijdensweg van Jezus Christus. Elke kerk heeft zijn eigen broederschap. Sommigen zijn echt al eeuwen oud. In de Semana Santa heeft ieder broederschap zijn eigen processie. Zo ook in Sevilla.
Processies
Een processie is een religieuze optocht. De processies herdenken het leven, de dood en de wederopstanding van Jezus Christus.
De processies in Sevilla
In de Heilige week zijn er dagelijks meerdere processies, vaak ook tegelijkertijd. Dat kan ook niet anders, in Sevilla zijn het er namelijk meer dan 70. Zo’n processie vertrekt vanuit de kerk of de kapel van het betreffende broederschap. De route voert door de stad en komt altijd bij de kathedraal, om daarna via de kortste route weer terug te keren naar haar eigen kerk. Al met al is zo’n broederschap uren onderweg.
De eerste processies vinden plaats op Viernes de Dolores, de vrijdag voor Palmzondag. De wellicht meest intense processies vinden plaats van Witte Donderdag op Goede vrijdag, de Madrugada genoemd. De eerste processies starten dan veelal rond middernacht. Het is echt bijzonder om dit mee te maken.
Hoe ziet zo’n processie er nu precies uit
De processie is een boeteprocessie. De opbouw van een dergelijke processie is vaak hetzelfde. In een processie bevinden zich boetedoeners, meestal twee pasos (soort tronen) en fanfares bij de pasos. De route is vaak lang en het tempo van de processie laag. Zeker als er veel Nazarenos zijn, duurt het uren voordat de processie weer terug is in hun kerk. Zo vertrok Hermandad La Macarena, de grootste broederschap met zo’n 3.000 boetedoeners, om 00:00 om pas eind van de middag weer terug te keren in haar basiliek. Je hebt dus veel geduld én uithoudingsvermogen nodig om dit vol te houden.
Cruz de Guia
De processie wordt voorafgegaan door een groot houten kruis, gedragen door de broederoudste.
De Boetedoeners, nazarenos
Na het kruis volgt een groep boetedoeners, de nazarenos. Dit zijn mensen, gekleed in een pij en een hoge puntmuts, een caripota, die ook hun gezicht, rug en borst bedekt. Tijdens de Spaanse Inquisitie werden veroordeelden verplicht om bij het boete doen deze muts te dragen, zodat ze dichter bij God zouden zijn. De broederschappen hebben deze kleding met puntmuts overgenomen voor hun boeteprocessies. De puntmuts waarborgt anonimiteit, het is immers een zaak tussen de boetedoener en god. Je ziet boetedoeners op sandalen, maar ook op sokken of zelfs blote voeten.
De nazarenos hebben een kaars bij zich, die ontstoken wordt als het donker wordt.
Tijdens de processie delen de boetedoeners kleine religieuze kaartjes en snoepjes uit. Voor de gelovige aanschouwers is het krijgen van zo’n kaartje natuurlijk geweldig. Kinderen zijn vooral blij met de snoepjes.
Primer Paso
Na de eerste groep Nazarenos, volgt de eerste paso. Dat is een tafelvormig plateau, ook wel een troon genoemd, waarop een aspect van de lijdensweg van Jezus Christus uitgebeeld wordt met beelden en veelal sobere versieringen.
De beeldendragers, de Costaleros
Deze paso wordt gedragen door Costaleros, die met z’n allen onder de troon lopen en dus helemaal niets zien. De taak van een costalero, het dragen van die troon is zwaar. Zo’n paso kan wel een paar duizend kilo wegen en onder de troon is het ook nog eens bloedheet, aangezien de voor-, zij- en achterkant(en) dichtgemaakt zijn met doeken, waardoor je de dragers niet ziet. Het aantal costaleros wordt afgestemd om de omvang en zwaarte van de paso en varieert dus. Tijdens de processie wordt de paso om de zoveel tijd even neergezet. Dan kunnen de costaleros heel even op adem komen. Het wordt als een hele eer gezien om costalero te mogen zijn.
De voorman, de Capataz
De costaleros zien dus niets en moeten volledig vertrouwen op hun voorman, de capataz. Deze heeft een pittige taak om de troon schadevrij uit de kerk en door de smalle straatjes van Sevilla te loodsen. Hij is ook verantwoordelijk om de mannen op lengte te selecteren en hun plek te geven onder de troon. Hij geeft aan wanneer de mannen de troon kunnen neerzetten en weer op moeten pakken. Via een bel of een metalen klopper.
Muziekcorpsen
De paso’s worden meestal vergezeld door een muziekcorps, die veelal met hun drums het tempo aangeven waarop de costaleros voetje voor voetje naar voren lopen. Behalve bij El Silencio, daar vindt de processie in absolute stilte plaats.
Nazarenos met kruis
Na de eerste paso volgen er weer boetedoeners. Eerst zie je er veel met een kruis en een slappe muts, daarna volgen er weer nazarenos met een puntmuts. Elke broederschap heeft trouwens zijn eigen kleuren, zowel in kledij als in puntmuts.
Segundo Paso
In de tweede Paso zie je een beeld van de droevige heilige maagd Maria. Deze troon is rijkelijk versierd met kaarsen en bloemen en wordt eveneens gedragen door costaleros. Achter de troon volgt weer een muziekkorps.
Vooral de tweede paso met het beeld van Maria roept emoties op bij mensen die de processie aanschouwen. Langs de route wordt er soms vanaf een balkon of uit het publiek een religieus klaaglied, saeta, gezongen als het beeld passeert. De paso wordt dan even neergezet en gaat pas weer verder na het lied.
Verschillen en overeenkomsten broederschappen
Sevilla kent maar liefst meer dan 70 broederschappen, die alle verschillend zijn in omvang, beelden etc. Dat zie je terug in de processies. Variërend van 100 tot 3.000 nazarenos, van één tot drie paso’s, van 1200 tot 16.800 broeders, van onbekende tot beroemde beelden etc. Maar ze hebben óók een grote overeenkomst, namelijk toewijding en devotie.
Het was een indrukwekkende week, fantastisch om de Semana Santa zo mee te maken. De sfeer, de gemoedelijkheid onder de mensen. Geweldig. Ook al was het superdruk, echt hinderlijk was het niet. Ja, het duurt even voordat je van A naar B bent, maar wij hebben zo wel tal van leuke kleine straatjes ontdekt.
Wij vonden eigenlijk maar één minpunt en dat zijn de afgescheiden gedeeltes op de routes. Die onttrekken het zicht op de processies. In die ruimtes kom je alleen maar met een kaartje. Ook hier doet de commercie haar intrede en dat is gezien de aard van de Semana Santa toch wel jammer…