In gesprek met Esther en René
We zitten aan tafel in ‘Restaurante La Cantina Verde’ in Polopos. Zonder licht, want de elektriciteit is uitgevallen en wordt momenteel gerepareerd. Vanavond gaan we hier eten. Heerlijk, we zijn nog niet zo heel veel vegetarische restaurants tegengekomen. Nu spreken we de enthousiaste eigenaren Esther en René en luisteren naar hun emigratieverhaal. Ook weer zo bijzonder.
Snel naar
Nederland
Esther en René wonen in Rotterdam en runnen een goedlopende B&B als ze besluiten om te vertrekken naar het buitenland, hun droom achterna. Naast het runnen van hun B&B zijn ze beiden werkzaam als coach.
René
René heeft vele banen gehad in Nederland. Ooit begon hij als verkoper van kopieerapparaten in de buitendienst. Daarna rolde hij de verzekeringswereld in. Hij bezocht bedrijven en sprak met hen over hun bedrijfsrisico’s. Luisterend naar hun problemen en uitdagingen, loste hij deze vervolgens met de juiste verzekeringen op.
René: “In beide banen merkte ik dat ik het heel fijn vind om mensen te helpen.”
Op zijn 30ste belandt René in een burn-out en gaat nadenken over wie hij nou eigenlijk is en wat hij nu echt leuk vindt. Het is het begin van een zoektocht. Na een half jaar keert René terug in zijn oude baan, maar het werkt niet meer.
René: “Ik besloot er mee te stoppen, ik wilde iets anders. Ik wist nog niet wat en ben toen de horeca ingegaan. Dat was echt super en heb ik 7 à 8 jaar gedaan, in leidinggevende functies. Ik vond het leuk om samen met mensen te kijken naar hoe ze het optimale uit zichzelf konden halen in hun werk. Bij sommigen merkte ik dat ze helemaal niet op hun plek zaten.”
Zo ontdekt René dat hij het coachen van mensen echt het allerleukst vindt. Hij zet graag mensen in hun kracht en wil met hun talenten bezig zijn. Hij volgt een opleiding om zich meer te specialiseren en start voor zichzelf.
René: “Ergens onderweg kwam ik Esther tegen. Dat was een groot feest.”
Esther
Esther is 23 jaar werkzaam in het basisonderwijs. Eerst als juf, later als intern begeleider, de zorgcoördinator.
Esther: “Ik vroeg arrangementen aan voor kinderen die wat extra hulp nodig hebben op school.”
In 2017 krijgt Esther een baan aangeboden bij een GGZ instelling. Esther zet samen met een collega een onderwijsdeel op. Zo kunnen kinderen met autisme, die vaak niet functioneren op school en veelal thuis zitten, ook goed begeleid worden.
Esther: “In aanvang was het superleuk, maar het werd teveel. Op een bepaald moment was ik alleen nog maar met werk bezig. Het gaf ook niet meer de juiste energie.”
Een burn-out is het gevolg en Esther besluit om met haar baan te stoppen. Ze wil alleen nog maar doen waar ze blij van wordt, volgt een coachingsopleiding en gaat met name kinderen begeleiden met leren. In dezelfde tijd starten ze de B&B.
De B&B in Rotterdam
René en Esther kopen het ouderlijke pand van René’s ouders in Rotterdam. Het pand is groot en heeft op de benedenverdieping een winkel. Ze besluiten het pand in tweeën te splitsen. Aan de voorkant blijft een winkel. Aan de achterkant creëren ze een B&B.
Esther: “Die B&B was een schot in de roos. Het was een leuke ruimte met een slaapkamer en een bedbank in de kamer. Beneden was er een keukentje en een tuintje dat de ‘Green & Tree’ heette. Het liep super. We hadden een hoge bezettingsgraad en dat zonder Facebook en dergelijke. De mensen die het van ons kochten hebben het niet voortgezet. Dat vind ik wel jammer.”
Waarom verkochten jullie het?
René: “Vanaf het moment dat we elkaar leerden kennen en onze dromen deelden, hadden wij allebei de wens om ooit in het buitenland iets moois op te zetten. De huizenprijzen waren inmiddels zo hoog dat het een mooi moment was om te verkopen en te gaan emigreren.”
Spanje
Was het ook meteen Spanje wat jullie trok?
Rene: “Op de één of andere manier ben ik altijd al fan geweest van Spanje. Vroeger reisde ik meerdere keren door het binnenland. De liefde voor Spanje was er dus al. Esther kende het nog niet, nou ja, wel een beetje het noorden van Spanje.”
Esther: “Ik was meer van Frankrijk en spreek ook goed Frans. Aan mijn Spaans moet ik nog flink werken, haha.”
Het plan: een oude boerderij
Het initiële plan van René en Esther is om een oude boerderij, een cortijo, in Spanje te kopen en daar een paar huisjes bij te bouwen. Zeker 5 jaar zoeken ze naar iets dat zowel leuk, als met z’n tweeën goed te doen is. Veel gebieden vallen af omdat de prijzen gewoon te hoog zijn. Ze bezoeken ook het gebied rondom Polopos. Dat spreekt ze aan.
Esther: “We wilden in maart 2020 een object in de omgeving van Polopos gaan bekijken. We waren hier al eerder geweest en een beetje verliefd geworden op dit gebied. We hadden ook het realityprogramma ‘Het Spaanse dorp Polopos’ gezien, waarbij 5 Nederlandse families in Polopos gingen wonen en werken om zo het dorp nieuw leven in te blazen.”
Spanje wordt Frankrijk
Door Covid en de ziekte van Esther’s moeder loopt het anders. Het bezoek in maart gaat niet door. Toch besluiten ze in juni, ondanks Covid, naar Spanje te gaan. Als ze door Frankrijk rijden en daar een tijdje verblijven, komt Frankrijk als optie bovendrijven. Ook aantrekkelijk, met de trein prima bereikbaar én dichter bij Nederland. Dat is met het oog op Esther’s moeder toch wel handig.
Zo wordt Spanje Frankrijk en kopen ze een oude boerderij, vlakbij Toulouse.
Esther: “Mijn zus en haar partner deden mee. We hebben een jaar lang knetterhard gewerkt om de boerderij te verbouwen. Op enig moment trokken mijn zus en haar partner zich terug, ze werden er toch niet heel blij van. We belandden in een situatie dat we er alleen maar geld in stopten en er niks uitkwam. We kregen steeds meer signalen dat dit het misschien toch niet was voor ons. Mijn moeder was inmiddels overleden en Spanje lonkte nog steeds.”
Frankrijk wordt toch Spanje
In februari 2022 gaan Esther en René opnieuw naar Polopos. Ze blijken nog steeds verliefd te zijn op deze plek en besluiten om alles in Frankrijk te verkopen. Ze weten het nu zeker, ze willen zich in de omgeving van Polopos gaan vestigen.
Esther: “Hier in Polopos zit je eigenlijk helemaal goed. Binnen een kwartier ben je aan de kust. Je zit al in de bergen en je kunt nog verder naar boven. Je hebt hier ook de wijnroute met veel bodega’s. Én je hebt uitzicht op zee.”
Toeval bestaat niet
Net op het moment dat René en Esther in Polopos zijn horen ze dat het dorpsbestuur op zoek is naar een eigenaar voor een nieuw restaurant. Door het TV-programma komen best veel Nederlandse toeristen naar Polopos om even te kijken. Op een bar na, die ook nog nog vaak tussen de middag gesloten is, heeft het dorp op horecagebied eigenlijk niets te bieden. Dus wil het dorpsbestuur graag een restaurant om zo meer toeristen te trekken.
De bar verhuist naar het begin van het dorp. Het pand wordt met subsidie volledig verbouwd en de zoektocht naar uitbaters, die ook toeristen naar het dorp weten te trekken, start.
Esther: “Dit kwam zomaar op ons pad. We zeiden tegen elkaar: ‘Wauw, het moet zo zijn.’ Wij wilden sowieso al mensen gaan ontvangen en koken vind ik geweldig, dat is echt mijn passie. Ik ben bij de Groene Passage in Rotterdam opgeleid tot natuurvoedingskok. Het restaurant is weliswaar niet helemaal plantaardig maar wel vegetarisch met vegan-opties en een beetje vis.”
Het projectplan
Om in aanmerking te komen schrijven René en Esther een projectplan en dienen dit in bij de gemeente Polopos. Dan begint het lange wachten op de uitspraak.
René: “We zaten maar te wachten, wanneer komt die uitspraak nou? Nou het kwam maar niet. In mei hadden we alles in Frankrijk verkocht en besloten we om alvast naar Polopos te gaan. Een week nadat we hier waren, kwam de uitspraak. Alsof ze gewacht hadden totdat we hier waren.”
Vervolgens wordt het plan openbaar gemaakt, iedereen moet immers de gelegenheid hebben om te reageren. De termijn wordt op 3 weken gesteld, dus dat valt mee. Ze worden gekozen.
René: “Achteraf bleek dat we de enigen waren, maar ach, wat kon ons dat schelen, haha.”
Moesten jullie ook nog een pitch houden?
Esther: “Nee, dat niet.”
René: “Wij denken dat de burgemeester het doorgedrukt heeft, hij vond het belangrijk dat het snel van start ging. Op 1 juli kregen we de sleutel.”
De verbouwing
Het opgeknapte pand is weliswaar keurig netjes, maar met haar witte muren en lichtbalken erg ongezellig. Dat is niet de uitstraling die Esther en René voor ogen hebben. Zij willen het restaurant een huiskamersfeer geven. Dus moet er nog wel wat gebeuren.
René: “Wij hebben Bryan, een kennis gevraagd. Die was beschikbaar en kende nog iemand, John. Met z’n vieren zijn we aan de slag gegaan. Bryan deed de elektriciteit en de waterleidingen, John het timmerwerk. Spullen hadden we al vanuit Nederland, we hadden immers het plan om huisjes in te richten.”
Leveranciers
Vervolgens gaan Esther en René op zoek naar leveranciers en adressen waar ze alle spullen voor het restaurant kunnen kopen. Goede kwaliteit is daarbij het uitgangspunt.
Rene: “Zo gingen we zo’n 3 tot 4 keer per week naar Granada. Je hebt soms het idee dat je in een kwartiertje wel klaar bent, maar nee hoor. Je weet sowieso nog niet waar alles te vinden is en hoe alles heet. We spraken de taal ook nog niet zo goed. Dus spreek je mensen aan en die begrijpen je dan weer niet. Al met al kostte het best veel tijd om de juiste producten en leveranciers te vinden.”
De opening
Op 3 augustus 2022 opent het restaurant ‘La Cantina Verde’ voor het eerst haar deuren en start met een 3-daags dorpsfeest, een mega uitdaging.
Esther: “We hebben die dagen zoveel gewerkt, van ’s ochtends vroeg tot in de nacht.”
René: “Er werd ons verteld dat er 400 à 600 mensen zouden komen en dat we wel vlees moesten hebben. Dat stond natuurlijk haaks op ons vegetarische concept. We besloten voor het feest een uitzondering te maken en kochten vlees en een grote grillplaat. Ook hadden we een bar buiten. We moesten veel regelen met leveranciers die we nog niet kenden. Niet elke leverancier kwam opdagen. Gelukkig wel de leverancier van het Alhambra bier. Dat was het bier dat we graag wilden.”
Hier wonen toch niet zoveel mensen?
Esther: “Nee, maar er zijn veel mensen die hier in de zomer wel komen. Heel vroeger hebben hier echt duizenden mensen gewoond. Volgens mij in de 18e eeuw of zo.”
René: “Je kunt dat zien als je door het dorp loopt. Je komt echt hele grote huizen tegen. Dan denk je: ‘Voor zo’n klein dorp, hoe dan?’ Nu blijven de oudjes over en trekken de jongeren naar de grote steden waar werk te vinden is. Het dorp was dus langzaam maar zeker aan het uitsterven. Dat was ook de reden voor dat TV-programma ‘Het Spaanse dorp Polopos.’”
Esther: “In de zomer komen de families van die oude mensen wel allemaal terug naar het dorp.”
Het dorpsfeest, een domper
Esther en René zetten alles op alles en zijn goed voorbereid. Via via regelen ze mensen en ze staan dan ook met z’n negenen klaar. De opkomst valt tegen. Slechts op een paar momenten is het een beetje druk.
Dan blijkt dat het feest gratis hoort te zijn. Tja, dat was niet verteld. Daardoor is het feest ook nog eens verliesgevend. Al met al best een domper.
René: “Na het feest zijn we eigenlijk pas echt gestart. In september was de officiële opening. Toen hadden we 120 man. Een mix van mensen van hier en mensen, die kennis wilden maken met wat hier gebeurt. We hadden ook wat flamenco geregeld. Het was superleuk en zeer geslaagd.”
Wonen in Polopos
Aanvankelijk zoeken René en Esther iets in de Campo. Ze gaan met een architect op pad en zijn serieus geïnteresseerd in twee objecten. Toch kiezen ze daar uiteindelijk niet voor.
René: “We kwamen er achter, dat we liever in het dorp wilden wonen. Je spreekt dan vaker mensen en je kunt makkelijk even naar iemand toe als er iets is. Op een berg is dat toch anders.”
Esther: “Daar spreek je ook minder Spaans. In Frankrijk was het heel stil en misten we wel een beetje reuring. Hier hebben we af en toe een feestje met vrienden. Het restaurant is toch ook een beetje onze huiskamer geworden.”
René: “ Laatst hebben we hier eerst romantisch gedineerd met kaarslicht en daarna gedanst, haha.”
Esther: “Als je je eigen huis nog niet hebt, is dit toch wel een erg gezellig plekje om te zijn. Ook buiten werktijd.”
Kopen
René en Esther kiezen er bewust voor niet meteen iets te kopen, een les die ze hebben meegenomen uit Frankrijk. Daar zat al hun geld in stenen. Gelukkig konden ze het pand zonder verlies verkopen.
Esther: “Momenteel huren we een huis in het dorp. We willen hier uiteindelijk wel iets kopen. Het is prettig als je dichtbij je werk zit, zeker als je een horecazaak hebt. We werken hier met z’n tweeën en dat is echt wel buffelen. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Dan is het wel fijn als je even weg kunt naar huis, een wasje draaien of even een siësta houden.”
René: “Er staat hier best veel te koop, maar we hebben nog niet het huis gevonden met onze naam erop. Sommige vraagprijzen zijn ook echt te hoog. Engelsen die hier zo’n 30 à 40 jaar geleden panden kochten, tegen aanmerkelijk hogere marktprijzen dan nu, willen hun investering eruit halen. Dat is niet realistisch. De vastgoedmarkt in Spanje is 20 jaar geleden volledig ingestort.”
Esther: “Het blijft natuurlijk een klein dorp. We kijken rustig rond. We willen een beetje vrij zitten en zo lang mogelijk zon hebben. Inmiddels weten we welke gedeeltes van het dorp leuk zijn en in welke hoeken de zon ondergaat. Het is echt anders als je er al woont. Dan let je op andere dingen. Ook moet je kijken naar de bestemming als je iets wilt veranderen.”
Dan is het wel handig dat je de burgemeester mee hebt?
René: “Wij vinden de burgemeester een hele betrokken, sympathieke en fijne man die ook echt iets wil. Maar hij kan niet alles hoor, je moet wel gewoon alles aanvragen en dat valt onder het Departement. Maar in het dorp is het wel veel makkelijker dan daarbuiten.”
La Cantina Verde, de gasten
Het restaurant is 4 dagen per week open. Toeristen die in Polopos een kijkje nemen, strijken hier al snel neer voor een hapje en een drankje. Maar ook de lokale Spanjaarden weten La Cantina Verde te vinden.
René: “Het zijn vooral de lokale Spaanse mannen die hier wel eens komen.”
Esther: “De vrouwen zie je veel minder. Het is allemaal nog een beetje ouderwets. De vrouwen gaan niet uit en drinken geen alcohol buitenshuis. De mannen komen af en toe wat drinken. De laatste tijd zijn het er wel steeds minder want ze gaan elke week naar de dokter en dan krijgen ze te horen dat ze niet zoveel moeten drinken en ook niet zoveel vet moeten eten.”
Dan moeten ze juist hier komen eten, toch?
René: “Dat is dan te gezond.”
Esther: “Groente is voor de beesten, vinden veel mensen hier.”
René: “Bijzonder hè, ze schijnen het te associëren met ziekenhuiseten. We merken wel dat juist door onze keuze voor het vegetarische, mensen vanuit een grotere omtrek komen.”
Ook Spanjaarden?
René: “Ja, vooral de jongere generatie. In de zomer is het aan de kust duurder om te verblijven dan hier. Hier zijn ook aardig wat logeeradressen. Als ze dan hier zijn zoeken ze ook een plek om te eten. Dan hebben wij het razend druk, want dan blijven ze tot een uur of 2 op het terras zitten. We maken dan wel lange dagen, maar dat is niet erg, want in de zomer moeten we het ook verdienen. Dus daar zijn we heel blij mee.”
De taakverdeling
Hoe verdelen jullie de taken?
Esther: “Ik ben van de social media en ik sta in de keuken. Ik ben natuurlijk ook steeds met het menu bezig. We hebben al veel goede reviews en dat is bijzonder fijn.”
René: “Ik regel vaak de boodschappen, doe allerhande klussen en de bediening.”
De zakelijke kant van emigratie
Esther en René doen het liefst alles zelf. In Frankrijk kon dat veelal online en omdat ze de taal beter spreken was het vrij makkelijk om alles te regelen met de belastingdienst en overheidsinstanties.
In Spanje ondervinden ze wat meer uitdaging. Zo lukt het maar niet om online een afspraak te maken in de provincie Granada voor de NIE-inschrijving (Número de Identificación de Extranjeros). Dus wijken ze uit naar Torrox in Málaga. Daar worden ze weer doorverwezen naar Motril. Op naar Motril dan maar, naar de nationale politie voor de NIE-inschrijving. Zonder afspraak, want dat lukt maar niet.
René: “Daar kwamen we in eerste instantie niet doorheen en dan word ik wel boos. Ik zei: ‘Ik ga niet weg, voordat ik een afspraak heb, ik ben hier nu al drie weken mee bezig.’ Toen keek de agent met ons mee en zei: ‘Kijk, hier kun je een afspraak maken’. Pff, je moet het allemaal maar weten.”
Hebben jullie een advocaat ingehuurd?
Esther: “Nee, we hebben alles zelf geregeld. Het inschakelen van een advocaat kost best veel geld. Je betaalt al gauw zo’n € 100,00, terwijl zo’n NIE eigenlijk niks voorstelt, als je de weg weet.”
René: “Die weg hebben we uiteindelijk gevonden, alleen moet je wel doorvragen. Toen hadden we eindelijk die afspraak. Komen we daar, zeggen ze, ‘Nee hoor, hier is het alleen voor vingerafdrukken van mensen buiten Europa.’ Nee hé. We konden wel een afspraak maken voor de dag erop. Toen was het zo geregeld, echt een fluitje van een cent. Een residentie aanvragen is dus helemaal niet moeilijk.”
Hulp
Veel mensen zullen het toch best fijn vinden als het voor hen geregeld wordt?
René: “Het is wel makkelijk als je iemand hebt die de taal spreekt. Dat is echt wel belangrijk.”
Esther: “Wij hebben hier mensen die ons af en toe helpen, zoals Thysa en Wijnand, de winnaars van ‘Het Spaanse dorp Polopos’, en onze buurvrouw. Zij heeft veel vertaald toen we het project gingen opstarten. Ook in de communicatie met de burgemeester, want die spreekt heel erg snel Spaans. Wij kunnen best veel verstaan, maar het Andalusisch is erg lastig. Daar heeft ze ons vaak mee geholpen. Dat was fijn. Dat is ook het voordeel van het leven in een dorp.”
René: “Uiteindelijk moet je het wel zelf doen. Wij moesten die afspraak maken en overal heen, maar goed je moet ook een beetje doordouwen, of dat nou in het Nederlands is of in het Spaans. Uiteindelijk begrijpen ze wel wat je wilt maar het is fijn als je mensen hebt, die je helpen.”
Andere uitdagingen
In het restaurant valt regelmatig de elektra uit en dat is wel een probleem, zeker als het restaurant vol zit. De elektra heeft nog te weinig vermogen. Ondanks toezeggingen is het nog niet opgelost.
Esther: “Zo hadden we een groot feest want er was een kunstroute in het dorp. Thysa en Wijnand organiseerden dat. Heel het terras zat vol en dan heb je eigenlijk alles wel in gebruik. Ik heb 2 frituurbakken, zodat ik kan voorbakken. Maar, tja, die konden niet allebei tegelijk aan. Alles duurt dan langer.”
René: “Het is allemaal extra werk wat je er eigenlijk niet bij kunt hebben.”
Esther: “Het is wat het is. We kunnen alleen blijven aandringen en blijven bellen om ervoor te zorgen dat ze het regelen.”
De Spaanse taal
Spreken jullie goed Spaans?
Esther: “Steeds beter, het gaat best snel. Ik begrijp best wel veel maar het actief praten met de juiste werkwoordsvervoegingen is wel erg lastig. Als je een fout maakt qua tijd, is dat niet erg. Ze begrijpen je dan misschien alleen wat minder goed. Doordat we in het dorp wonen en gasten hebben moeten we natuurlijk ook wel.”
De toekomst
Zowel René als Esther zien de toekomst van het restaurant én van het dorp vol vertrouwen tegemoet.
René: “Er is zoveel potentie hier. Er zijn allerlei groepen, zoals een Zweedse groep uit Almunécar, die een dag hier in de Campo komen kijken. Ook hebben we gasten uit de fietshotels. Fietsen hier is hartstikke hot. Zo komen een Zweed en een Ier met hun groepen hier eten omdat het eten licht en gezond is.”
Esther: “Vanuit Nerja krijgen we ook gasten en steeds meer mensen vieren hier hun verjaardag. Eigenaren van de wat modernere tenten weten ons ook al te vinden en nemen weer vrienden mee. Plus veel Nederlanders die in de buurt wonen. Er komen echt steeds meer mensen, dat is wel grappig.”
Winkeltje
In het restaurant zit een voorraadhok dat Esther en René willen ombouwen tot een klein winkeltje met leuke tweedehands spulletjes en waar mensen ook terecht kunnen voor een boodschapje, zoals bijvoorbeeld een potje tomatensaus.
René: “We doen wat op ons pad komt en waar we blij van worden. We hebben geleerd dat we niet al ons geld willen investeren in een groot project. Dit is te overzien, het is klein dus je loopt financieel eigenlijk geen risico.Verder zien we het wel en dat dit hard werken is, tsja, we zijn de gelukkigste mensen dus dan voelt het niet eens als hard werken.”
Ambities
Wat zijn jullie ambities hier in dit dorp?
René: “Dit dorp heeft de potentie om tot een kunstenaarsdorp uit te groeien. Dat is wat Wijnand en Thysa, de winnaars van “Polopos, het Spaanse dorp” ambiëren en daar vinden wij elkaar. We vinden het leuk om dingen die er nog niet zijn te bouwen en uit de grond te stampen.
De laatste jaren in Nederland heb ik ondernemers geholpen om bedrijven op te zetten. Zo heb ik vanuit de gemeente Rotterdam de bedrijfsinvesteringszone geleid in de winkelstraat waar wij gevestigd waren. Ik vind het geweldig om ergens aan te trekken en iets voor elkaar te krijgen.
Het zou gaaf zijn om samen met mensen met verschillende nationaliteiten hier in Polopos iets moois neer te zetten. Dat is onze droom.”
Familie
Esther en René kennen elkaar inmiddels ruim 10 jaar en zijn dag en nacht samen. Beiden hebben ze kinderen uit een eerdere relatie. Allen volwassen en woonachtig in Nederland, waar zij hun leven hebben.
René: “Het is hier ook net nog te stil voor hen. Wij zijn natuurlijk al wat ouder, haha. We zijn heel gelukkig dat we dit samen kunnen doen. Wij strijden ook wel eens, maar liefde is wat ons verbindt.”
Esther: “Hier gaan we de komende jaren mee door. Dit dorp is onze plek. Ik zie de zee vanuit mijn keuken en dan denk ik toch: “Wauw!”
De tips
Natuurlijk vragen we ook aan Esther en René of zij nog tips hebben voor mensen die overwegen om naar Andalusië te emigreren. Die hebben ze zeker:
- Leer Spaans, liefst voordat je hier komt. Dat geeft toch iets van een basis. De rest leer je hier wel. Spanjaarden vinden het erg leuk als je probeert hun taal te spreken.
- Let op je verhuiskosten. Wij hebben hieraan zoveel geld uitgegeven. Heel veel spullen meegesleept, die nu nog in dozen zitten en we dus blijkbaar helemaal niet nodig hebben. Denk dus heel goed na over wat je meeneemt.
- Wees flexibel. Plannen zijn belangrijk, want die geven richting. Maar het gaat nooit zoals je denkt dat het gaat. Laat je niet gek maken. Spring gewoon in op de dingen die anders lopen en doe dat, waarvan je denkt dat het goed is. Zeker als het binnen je mogelijkheden ligt.
- Financiën. Zorg dat je middelen hebt en creëer een buffer. Als je hier naartoe komt en je hebt niks, dan wordt het lastig. Wij hebben mazzel gehad dat we het pand in Frankrijk goed konden verkopen, dat het ons geen geld gekost heeft. Nu hebben we een mooie buffer.
- Volg je hart, maar denk wel goed na over hoe je het moet regelen.
- Raadpleeg mensen die al gedaan hebben wat jij wilt gaan doen.
- Als je het je kunt veroorloven, hou dan ook iets aan in Nederland. Voor als je op bezoek gaat naar je familie, is het fijn als je een eigen plekje hebt.
- Als je in een klein dorp zit, zorg dat je de burgemeester kent en vice versa. Zeker als je een onderneming wilt starten is het handig om steun te zoeken.
- Kijk of je plannen binnen de plannen van het dorp passen.
- Zoek de samenwerking op.
Esther Arenz & René Van Megchelen
Restaurante La Cantina Verde
Adres: Calle Plaza 1, bajo,
18710 Polopos
Granada, España
Telefoon: +34 722 11 60 37
Mail: lacantinaverdepolopos@gmail.com
