Dólmenes de Antequera, een prehistorisch wonder
Laten we eerst maar eens even op een rijtje zetten waar het om gaat. Het begint bij een megaliet.
Megaliet
Megaliet betekent letterlijk ‘grote steen’ en is afgeleid uit het Grieks. Mega betekent groot en lithos betekent steen.
Een megalitische bouwsel bestaat dan ook uit grote, vaak ruw gehouwen stenen, variërend in gewicht.
Er zijn twee soorten megalieten:
- Rechtopstaande grote stenen zoals een menhir.
- Rechtopstaande grote stenen met een of meerdere dekstenen, zoals een dolmen.
Een dolmen
De term Dolmen komt uit het Bretons en betekent ‘stenen tafel’. Deze bestaat uit enorme rechtopstaande stenen die als muren dienen, met daarbovenop een of meerdere grote platte stenen als dak. Kortom, het lijkt een beetje op een tafel van enorme keien!
Echt oud
Eén van de oudste en meest mysterieuze plekken van Spanje vind je bij Antequera!
Daar vind je namelijk drie enorme stenen bouwsels, te weten ‘Dolmen de Menga’, ‘Dolmen de Viera’ en ‘Tholos El Romeral’. De bouwwerken stammen uit het Neolithicum (5.000 tot 2.000 voor Chr.) en zijn zo bijzonder dat ze op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. Daar worden ze vergezeld door twee natuurlijke monumenten in de omgeving, te weten de gebergtes ‘El Torcal de Antequera’ en ‘Peña de los Enamorados’.
Integratie in de natuur
De bouwwerken zijn niet alleen indrukwekkend vanwege hun omvang, maar ook door de manier waarop ze opgaan in het landschap. De megalieten bevinden zich in enorme grafheuvels en zijn er met een enorme precisie neergezet. Dat getuigt van een enorme architectonische kennis.
De megalitische bouwwerken brengen verschillende bouwstijlen uit de Iberische en Europese prehistorie samen. Dit maakt ze uniek.
Lateidaken en valse koepels
De grote stenen en tonnen wegende blokken, vormen kamers en ruimtes met lateidaken (Menga en Viera) of valse koepels (El Romeral). De ruimtes werden gebruikt voor (begrafenis)rituelen.
Een lateidak is een horizontaal opgebouwde overdekking. Grote, platte stenen worden horizontaal over een opening gelegd waarbij elke nieuwe laag iets verder naar binnen uitsteekt dan de vorige, totdat de opening bijna dicht is. Bovenop wordt een afsluitsteen gelegd om het dicht te maken.
Een valse koepel is een ronde, gewelfde ruimte die gemaakt wordt door stenen steeds verder naar binnen te laten uitsteken, zonder een echte boog of koepelconstructie.
Natuur- en cultuurmonumenten
Tijdens het Neolithicum was het gebruikelijk om monumenten naar de zon te richten. In Antequera geldt dat alleen voor de dolmen van Viera. De andere twee richten zich op natuurmonumenten.
De Menga Dolmen richt zich op de Peña de los Enamorados, een berg die door zijn unieke vorm op een vrouwenhoofd, gericht naar de hemel, lijkt.
De Tholos van El Romeral richt zich op het hoogste punt van de bergketen van El Torcal de Antequera.
Museo de sitio de los Dólmenes de Antequera
Als je bij de dolmens van Vierra en Menga arriveert vind je rechts het museum. Een goede plek om te starten voordat je de dolmens daadwerkelijk gaat bezoeken. De toegang is gratis. In het museum krijg je een goed beeld van het ontstaan van de dolmen. Het is echt fascinerend als je bedenkt dat mensen in die tijd zulke enorme bouwwerken wisten te creëren zonder gebruik te maken van machines. Om een goede indruk te krijgen van hoe dat ging, kun je in het museum een filmpje bekijken over de constructie van de dolmen van Menga. Het leuke is, dat dit filmpje ook op de website van Junta de Andalucía te bekijken is. Klik hier en vervolgens op ‘Video Menga, proceso de construcción’.
Het leuke van dit museum is ook dat je in een kleine privéruimte kunt luisteren naar de uitleg over deze bijzondere plek. Je kunt zelf je taal kiezen en zelfs het Nederlands zit er bij.
Dolmen de Viera
Dolmen de Viera is de kleinste van de drie. De smalle, lange gang is afgedekt met dekstenen en eindigt bij een grafkamer.
Dolmen de Menga
De dolmen van Menga is een van de grootste hunebedden van Europa.
Als je de smalle ingang binnenstapt, kom je in een lange gang terecht die leidt naar een enorme kamer. De grootste steen in het plafond weegt meer dan 180.000 kilo!
Deze dolmen is niet zomaar geplaatst, maar precies uitgelijnd met de berg Peña de los Enamorados. Een berg in de vorm van een gezicht dat naar de hemel kijkt. Deze berg had waarschijnlijk een spirituele betekenis voor de mensen die hier leefden.
Waarom dit zo is, is niet helemaal duidelijk. Wellicht heeft deze plek een heilige of mythische betekenis voor de prehistorische mensen die de dolmen bouwden. Er zijn onderzoekers die denken dat de berg een spiritueel oriëntatiepunt was, mogelijk verbonden met natuurgodsdienst of het vereren van de voorouders.
Wat het ook is, het blijft bijzonder.
Tholos el Romeral
Zo’n 2 km vanaf de dolmen de Viera en Menga in Antequera vind je de Tholos el Romeral, genoemd naar de omgeving waar deze ligt.
Anders dan de dolmen van Menga en Viera heeft de Tholos el Romeral een ronde grafkamer met een valse koepel. Een lange gang leidt naar deze kamer. Tholos el Romeral is uitgelijnd op El Torcal de Antequera.
Onze ervaring
Het museum was top en dat je de uitleg in zoveel talen kunt beluisteren is ideaal.
Het was fijn om er rond te wandelen en de dolmen te bezoeken. Echt zo indrukwekkend. Zeker als je weet dat ze destijds niet echt de beschikking hadden over allerlei materieel om die gigantische rotsblokken op hun plaats te krijgen en deze zo fantastisch uit te lijnen. Respect!
Leuk artikel?
Wil je anderen attenderen op dit artikel?
Deel dit dan via jouw platform door op één van de onderstaande buttons te klikken.